İSİG (İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi) verilerine göre Türkiye’de 2022 yılında 1843 çalışanın iş kazası sonucu yaşamını yitirdiği görülmektedir. Ölüm sebeplerine göre veriler sınıflandırıldığında en fazla ölümlü iş kazasının yaşandığı neden %23 ile trafik servis kazalarının olduğu dikkat çekmektedir.
Personel Servis Ulaşımında İş Sağlığı ve Güvenliği
Trafik kazalarının kök nedenlerini incelediğimizde kazalara neden olan faktörleri şu başlıklar altında toplamak mümkündür;
- insan faktörü,
- yol ve trafik yoğunluğu faktörü,
- araç-donanım faktörü,
- coğrafi ve iklim ile ilgili faktörler.
Türkiye’deki trafik kazalarının oluşumunda rol alan etkenlerin dağılımına bakıldığında şoförün %77.6, yayanın %18, aracın %3.6, yolcunun ise %0.5 kazaya neden olduğu görülmektedir. Yine yapılan araştırmalarda Türkiye’deki trafik kazaların %90’ı sürücü hatası kaynaklı olduğu ve bu hataların uykusuz araç kullanımı, hatalı sollama, kırmızı ışık ihlali vb. sürücü kusurları birincil kaza nedenleri olarak karşımıza çıkmaktadır.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 13.madde a bendine (Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özüre uğratan olaydır.) göre de servis taşımacılığında oluşan bir trafik kazası iş kazasına girmektedir. Bu nedenle servis taşımacılığı iş güvenliği bakımından çok önemli bir konu olup özellikle servis sürücülerine trafik güvenliği kültürü büyük ölçüde yansıtılmalı ve gerekli özen gösterilmelidir.
Güvenli Personel Servisi Taşımacılığında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar;
Araç sürücüsü için;
- Personel servisi sürücüsü SRC-2 Mesleki Yeterlilik Belgesine ve psiko-teknik raporlarına sahip olması,
- Personel servisi sürücüsünün 26 yaşından gün almış ve 66 yaşından gün almamış olması,
- Personel servisi sürücüsünün D sınıfı sürücü belgesi için en az 5 yıllık sürücü belgesine sahip olması,
- Personel servisi sürücüsünün son 5 yıl içerisinde bilinçli taksirli olarak ölümlü trafik kazalarına karışmamış olması,
- Personel servisi sürücüsünün aile hekiminden servis şoförlüğüne uygun olduğuna dair rapor almış olması,
- Personel servisi sürücüsünün ilk yardım eğitimi almış yeterlilik sertifikasının bulunması gerekmektedir.
Araçta aranılan özellikler için;
- Personel servis aracının 10 yaşından büyük olmaması,
- Personel servis aracının sigortasının olması,
- Personel servis aracının rutin bir şekilde bakımlarının yapılması ve 6 ayda bir periyodik bakımlarının yapılması,
- Personel servis aracının her koltukta emniyet kemerinin bulunması ve kullanıma uygun olması,
- Personel servis araçlarında elektronik hız kesicilerinin bulunması,
- Personel servis aracına ait tescil belgelerinde gösterilen oturulacak yer adedi aracın içerisine asılmalı,
- Personel servis aracındaki otomatik kapı açık kaldığında uyarı sisteminin bulunması,
- Personel servis araçlarında takometrenin bulunması,
- Servis aracının iç düzenlemesinde demir aksam açıkta olmamalı şayet varsa yaralanmaya sebebiyet vermeyecek yumuşak bir madde ile kaplanması,
- Personel servis araçlarında GPS sisteminin bulunması,
- Personel servis aracında ilkyardım çantası, trafik seti ve yangın söndürme tüpünün bulunması gerekmektedir.
Personel Servisi Kullanan İşyerinin Dikkat Etmesi Gerekenler;
- Personel servis aracını ve personel servis sürücüsü (kurallara uygunluğu) rutin bir şekilde denetlemek,
- Personel servis şoförüne periyodik olarak ileri sürüş teknikleri, etkili iletişim ve güvenli sürüş teknikleri eğitimlerinin verilmesini sağlamak,
- Personel servis şoförüne iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin verilmesini sağlamak,
- Personel servis aracının yaklaşan bakım, araç muayenesi, sigorta, vize gibi yasal işlemlerin takibi sağlamak ve uygulanmasını sağlamak.
Sonuç olarak, Türkiye’de servis taşımacılığı iş güvenliği önlemlerine daha fazla özen gösterilmesi ve sürücülerin trafik güvenliği kültürünü geliştirmesi, iş kazalarının önlenmesi açısından hayati bir öneme sahiptir.
